Οι ψηφιδωτοί Άγιοι της Λαμψάκου

*Γράφει η Ελευθερία Μαγκανιάρη, ιδιωτική υπάλληλος

Νέα Λάμψακος 2015, σχεδόν 100 χρόνια μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922. Αποτέλεσε σημείο σταθμό για την Ελλάδα, την πόλη της Χαλκίδας και μεταξύ άλλων περιοχών και της Νέας Λαμψάκου.

Οι πρώτοι πρόσφυγες που είχαν καταφθάσει, έκαναν αισθητή την παρουσία τους στις πλατείες και τους ακάλυπτους χώρους, ενώ με γοργούς ρυθμούς κινήθηκαν οι διαδικασίες δημιουργίας προσφυγικών συνοικισμών από τον τοπικό φιλόξενο πληθυσμό της Ευβοίας. 

Στον Κοπανά κτίζεται η Νέα Λάμψακος με τον πληθυσμό της το 1928 να ανέρχεται στα 678 άτομα! Άνθρωποι κατατρεγμένοι οι οποίοι παρόλες τις δυσκολίες που συνάντησαν στο διάβα τους δεν έχασαν τα ιδανικά, την πίστη και το πνευματικό επίπεδο τους. Άνθρωποι οι οποίοι προκειμένου να σωθούν, άφησαν πίσω τους τα πάντα, εκτός από τις εικόνες τις οποίες πήραν για οδηγό μαζί τους στο ταξίδι προς το άγνωστο. 

Στη Λάμψακο μαρτύρησε και ενταφιάστηκε ο Άγιος Τρύφωνας, ενώ πρώτος επίσκοπος της Λαμψάκου ήταν ο Όσιος Παρθένιος ο οποίος έζησε στα χρόνια της βασιλείας του Μ. Κωνσταντίνου. Οι Άγιοι αυτοί οδήγησαν τους πιστούς στον νέο τόπο εγκατάστασης τους μεταξύ των όποιων είναι και η Νέα Λάμψακος. Σχεδόν 100 χρόνια μετά, η πίστη παραμένει, νέοι και ηλικιωμένοι δεν έχουν απολέσει την πνευματικότητα που είχαν αποκτήσει και συνεχίζουν να τιμούν τους Αγίους.

Η τέχνη του ψηφιδωτού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη θρησκεία και τη παράδοση μας. Μέσα από τη γεωμετρική ισορροπία των ψηφίδων μπορεί κανείς με πίστη και υπομονή να δημιουργήσει εικόνες ανώτερου περιεχομένου, ανοίγοντας παράλληλα τις βαθύτερες σκέψεις και συναισθήματα του καθενός. Άλλωστε ο αγιογράφος με το έργο του θα πρέπει να συμβάλει στην επίτευξη αρμονίας, κατάνυξης, εσωτερικής ηρεμίας και γαλήνης ώστε οι πιστοί να προετοιμάζονται για το μυστήριο της Θειας Ευχαριστίας.

Ο Μίμης Ευδόξιος, έχοντας εντρυφήσει για χρόνια στην τέχνη της ψηφιδογραφίας, καταφέρνει να αποτυπώνει ψηφιδωτές εικόνες σύμφωνες με τη βυζαντινή παράδοση, αποδίδοντας και μεταφέροντας σε αυτές τη δική του ευαισθησία και χροιά, μέσα από έναν ιδιαίτερο χειρισμό του φωτός καθώς αυτό αντανακλάται στα πρόσωπα και τις πτυχώσεις των ενδυμάτων, προσδίδοντας στην εικονογραφία μια πολύ προσωπική και αναγνωρίσιμη σφραγίδα. 

Το 2013 στον Ιερό Ναό του Αγίου Τρύφωνος (εικόνα 1) τοποθέτησε ψηφιδωτή εικόνα του Αγίου, ενώ το 2014 δόθηκε δωρεά στο Ναό από τον ίδιο και τη σύζυγο του (Ελευθερία Μαγκανιάρη) φορητή ψηφιδωτή εικόνα του Αγίου. 

Στις 2 Ιανουαρίου 2016, πρόκειται να τοποθετηθεί στο πνευματικό κέντρο της Νέας Λαμψάκου ψηφιδωτή εικόνα του Αγίου Παρθενίου (εικόνα 2) από τον ίδιο, ενώ παλαιότερα είχε τοποθετήσει και ψηφιδωτή εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Ρώσου (εικόνα 3) στον ομώνυμο Ιερό Ναό του Βασιλικού. 

Εικόνα 1: Άγιος Τρύφωνας. Ιερός Ναός Αγίου Τρύφωνα Νέας Λαμψάκου.

Εικόνα 2: Άγιος Παρθένιος.

Εικόνα 3: Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννη του Ρώσου στο Βασιλικό Χαλκίδας.