Η καβάτζα που τόσο μας αρέσει

* Του Ακη Θεοφανίδη

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη επιθυμία που να διατρέχει απ' άκρη σε άκρη την ελληνική κοινωνία από το να δημιουργεί καβάτζες.

Εξηγούμαι: Η καβάτζα έχει και αρνητική και θετική έννοια. Αρα ας μην προτρέξουμε να πούμε ότι όποιος τη γουστάρει, είναι και λαμόγιο. Π.χ. κρατάω καβάτζα κάποια λεφτά σημαίνει εξοικονομώ, λέξη που επιχειρήθηκε να διδαχτεί στον Ελληνα μαθητή με κάποια εντελώς αποτυχημένα μαθήματα του τύπου "Οικιακή Οικονομία" (δηλαδή η χαρά του παιδιού) και ένα ακόμη του οποίου το όνομα αδυνατώ να θυμηθώ.

Από την άλλη, η "καβάτζα" ήρθε για να μείνει στα χείλη των Ελλήνων τη δεκαετία του 2000. Διόλου τυχαίο και αυτή την έννοια θα επεξεργαστώ στο άρθρο. Σε ανθούσες οικονομικές περιόδους, το να μιλάμε για το επιπλέον ή για την εξασφάλιση που μας αφήνει περιθώρια να κάνουμε κι άλλα πράγματα φαντάζει εντελώς λογικό.

Ωστόσο, το "βόλεμα" της δεκαετίας του '90 μεταφράστηκε σε "καβάτζωμα" και όλοι καταλαβαίνουμε την αρνητική χροιά που προστέθηκε στην έννοια. Ο καβατζωμένος είναι αυτός που χρησιμοποίησε κάθε μέσο για να τακτοποιήσει την πάρτη του και μάλιστα να στρογγυλοκάτσει στη βολή του. Κοινώς, ο καβατζωμένος δεν είναι ο τυχαία ή αθώα ή κληρονομικά βολεμένος. Είναι ο "γατούλης" που βρήκε τους τρόπους να φτιάξει το δικό του προσωπικό λιμάνι ευημερίας.

Ωστόσο, τον καβατζωμένο πολλοί εμίσησαν, την καβάτζα ουδείς. Και αυτό θα φανεί από τις περιπτώσεις που αναλύονται παρακάτω:

Ο φίλος-καβάτζα: Τον ξέρεις ποιος είναι, έτσι; Ο κολλητός σου λείπει για διήμερο, η κοπέλα σου θέλει να δει τον τελικό της Eurovision και εσύ ζητάς απεγνωσμένα παρέα για ποτάκι. Κοιτάς το κινητό και λες: "Ναι ρε μαλάκα, τι να κάνει αυτή η ψυχή ο Θανάσης;". Μόλις κατέταξες τον Θανάση στη χρυσή σου εφεδρεία φίλων. Θα βγαίνεις μαζί του στις δύσκολες αυτές στιγμές, θα κάνεις και μερικά ξεκαρφώματα για να μη σε πάρει χαμπάρι ότι τον επιλέγεις μόνο όταν δεν έχεις άλλη λύση και να σου η καλύτερη καβάτζα.

Η γκόμενα-καβάτζα: Δεν αποκλείεται και ο γκόμενος - καβάτζα για να μην παρεξηγιόμαστε. Ωστόσο, εδώ οι παραλλαγές είναι άπειρες. Η πρώην την οποία ακόμα γουστάρεις, η καινούργια που τη θες μόνο για σεξ, η καινούργια που τη θες για σχέση, αλλά δεν ξέρεις αν πρέπει να φύγεις από τη νυν, η καινούργια που τη θες και για σεξ και για σχέση (επομένως τα έχεις κάνει σκατά...), η σεξοφίλη σου που έρχεται από τα Γιάννενα κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα κ.ο.κ. Η σεξουαλική καβάτζα είναι ατελείωτη...

Η -πάλαι ποτέ- καβάτζα του Δημοσίου: Πόσα εκατομμύρια Ελληνες διαγκωνίστηκαν (ας το πούμε έτσι ανώδυνα...) για μια θέση στη "μητέρα" των εργοδοτών, το Δημόσιο; Η μεγαλύτερη εργασιακή καβάτζα της τελευταίας τριαντακονταετίας συμπεριλάμβανε χαλαρό ωράριο, καλό μισθό, μηδαμινό έλεγχο και extra bonus την απογευματινή "μαύρη" εργασία. Το όνειρο τέλειωσε...

Η ψυχική καβάτζα: Κι όμως υπάρχει. Εχουμε μάθει όλοι να αποστασιοποιούμαστε από τις ευθύνες μας. Το πολύ - πολύ να τις αναγνωρίσουμε, αλλά υπάρχει μια μεγάλη δυσκολία να τις αναλάβουμε. Το να ορθώνεις το ανάστημά σου μπροστά στα λάθη που έχεις κάνει, τις πρωτοβουλίες που πρέπει ή θέλεις να αναλάβεις συνιστά ένα ψυχοφθόρο εγχείρημα. Λίγοι το παίρνουν στην πλάτη τους. Γι' αυτό και ακούς συχνά "σιγά μη χαλάσω εγώ τη ζαχαρένια μου για...". Αυτό ακριβώς είναι το ψυχικό καβάτζωμα.

Η καταναλωτική καβάτζα: Δεν κατανοεί κανείς γιατί πρέπει στο super-market να ψωνίζεις για 6, ενώ στο σπίτι μένουν τρεις. Γιατί να κατεβαίνεις στην Αβάντων για δύο ζευγάρια κάλτσες και να καταλήγεις με οχτώ + έξι σώβρακα που έτυχε να δεις. Η απάντηση είναι "πάρτα να υπάρχουν".

Πάνω σε αυτή την καταναλωτική εξασφάλιση που θέλει να νιώθει ο Ελληνας (καταναλώνω, άρα υπάρχω) στήθηκε ένα μεγάλο promotion party των επιχειρήσεων, οι οποίες "σπρώχνουν" απλά για να σε βάλουν στο μαγαζί τους με μια προσφορά, γιατί πολύ απλά ξέρουν ότι δεν θα αγοράσεις μόνο την προσφορά, αλλά και κάθε άλλη παπαριά που θα βρεις στο διάδρομο με τα ράφια. 

Πού θέλω με όλα αυτά να καταλήξω: Για να τη βγάλουμε καθαρή από το ναυάγιο της ελληνικής οικονομίας, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να απαρνηθούμε τις καβάτζες μας. Να σκοτώσουμε τη ροπή προς το εύκολο χρήμα (γιατί απλά το χρήμα πρέπει να δουλεύεται), αλλά κυρίως να δούμε τους συνανθρώπους μας απαλλαγμένοι από το φόβο μήπως μας πληγώσουν, προδώσουν ή οτιδήποτε άλλο θα έγειρε την πλάστιγγα προς την αρνητική πλευρά των συναισθημάτων.

Το συμβόλαιο που πρέπει να ξαναϋπογράψουμε όλοι μεταξύ μας δεν χωρά αστερίσκους με καβάτζες.