ΑΠΟΨΗ: Γιατί δεν χρειάζεται πανικός για το νέο καθεστώς δόμησης σε οικισμούς κάτω των 2000 κατοίκων

• Γράφει ο Λεωνίδας Ιωαννίδης, τοπογράφος μηχανικός

Με αφορμή το άρθρο της 2ας Μαΐου, της «Γνώμης» με τίτλο «Το χωραφάκι στο χωριό έγινε άχρηστο κι αυτό» αποφάσισα να διαβάσω προσεκτικά το Προεδρικό Διάταγμα 194/2025, που δημοσιεύτηκε στις 15 Απριλίου 2025.

Είχα μία αόριστη γνώση, αυτή που άκουγα κι εγώ από τα διάφορα ΜΜΕ. Και δεν ξέρω πόσοι είχαν προλάβει έως τότε να το διαβάσουν, όταν έκαναν τις διάφορες πανικόβλητες δηλώσεις.

Κατ’ αρχάς λέω να μην τρομάζετε τόσο, διότι:

1) Το διάταγμα έγινε με μόνο στόχο (ανεξαρτήτως των μεγαλοστομιών διαφόρων κυβερνητικών) να ξεπεραστεί ο σκόπελος του ΣτΕ, το οποίο αποφάνθηκε ότι τα όρια δύο οικισμών που είχαν καθοριστεί με απόφαση Νομάρχη (στο Ρέθυμνο και στο Πήλιο) είχαν ξεχειλώσει υπερβολικά, περιλαμβάνοντας τεράστιες εκτάσεις εντός των ορίων τους.

Θα μου πεις, 40 χρόνια μετά, τώρα το θυμήθηκαν; Μάλιστα! Αλλά, ακριβώς γι’ αυτό η Κυβέρνηση έφερε αυτό το διάταγμα, για να απαλύνει κάπως την αδικία, κάποιος να έχει αγοράσει ένα οικόπεδο, το οποίο να καταλήγει ξαφνικά σκέτο χωράφι.  

2) Έτσι λοιπόν, κάθε οικόπεδο που ήταν οικοδομήσιμο έως την 15/4/2025 θα παραμείνει οικοδομήσιμο, εκτός εάν κινηθούν οι διαδικασίες αναοριοθέτησης του οικισμού (δηλαδή η οριοθέτηση του οικισμού από την αρχή).

Ποιος όμως θα κινήσει τις διαδικασίες αυτές; Λέει το επίμαχο Π.Δ.: Η διαδικασία οριοθέτησης του οικισμού κινείται είτε από τον οικείο Δήμο είτε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στο πλαίσιο εκπόνησης ΤΠΣ, (Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια)  ΕΠΣ (Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια)  ή και με αυτοτελές π.δ. (δηλαδή να ζητηθεί να γίνει η αναοριοθέτηση χωρίς να έχει προηγηθεί ΤΠΣ ή ΕΠΣ).

Επίσης λέει: Με μέριμνα του οικείου Δήμου ή του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που κινεί τη διαδικασία εκπόνησης της μελέτης οριοθέτησης, επιδιώκεται η συμμετοχή των φορέων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή καθώς και όλων των πολιτών, με κάθε πρόσφορο τρόπο. Κατά τη γνώμη μου δεν θα βρεθεί καθόλου εύκολα Δήμος ή Κυβέρνηση που θα τολμήσει να προχωρήσει σε αναοριοθέτηση περιορίζοντας τα όρια ενός οικισμού…

3) Στο πρώτο άρθρο του Διατάγματος αναφέρεται: Οι διατάξεις του παρόντος θέτουν το πλαίσιο κανόνων για την οριοθέτηση του οικισμού και δεν εφαρμόζονται ευθέως από τις αρμόδιες Υπηρεσίες Δόμησης αν δεν έχει προηγηθεί η έκδοση του π.δ. οριοθέτησης του οικισμού.

Δηλαδή, οι Πολεοδομίες θα συνεχίζουν να εκδίδουν οικοδομικές άδειες με τις υφιστάμενες διατάξεις και με τα υφιστάμενα όρια των οικισμών, ώσπου να ολοκληρωθεί η αναοριοθέτηση του οικισμού.

Και εδώ μπαίνω στον πειρασμό να θυμίσω ότι, στη χώρα μας, για να γίνει ένα πολεοδομικού τύπου σχέδιο, χρειάζονται πολλά-πολλά χρόνια, οπότε θα έχουν αλλάξει πολλές-πολλές κυβερνήσεις. Κοινώς: «Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι».

Άρα… ηρεμήστε! (Όσο βέβαια μπορεί κάποιος να ηρεμήσει σε ένα κράτος με τόσο μεγάλη ανασφάλεια δικαίου, όπου οι αποφάσεις των νομαρχών βγαίνουν παράνομες 40 χρόνια αφότου πάρθηκαν, ο δε οικοδομικός κανονισμός κρίνεται επίσης παράνομος, σε πολλά του σημεία, 12 χρόνια από τη θέσπισή του).

4) Δεν νομίζω ότι υπάρχει τρόπος να αλλάξει ή, ακόμα δυσκολότερο, να καταργηθεί το επίμαχο ΠΔ. Ωστόσο, θα μπορούσε να υπάρξει ένα παραθυράκι: Η Κυβέρνηση (αλλά –γιατί όχι– και το ΣτΕ) να επανέλθει και να πει ότι, κάθε οικόπεδο που ήταν οικοδομήσιμο μέχρι την 15η Απριλίου 2025, οπότε δημοσιεύτηκε το 194 διάταγμα, παραμένει οικοδομήσιμο.

Μετά δε από αυτήν την ημερομηνία, να ισχύσουν οι νέες διατάξεις. Αλλιώς, στο μέλλον, με την κρατική αναξιοπιστία να βασιλεύει, κάθε επένδυση θα είναι ιδιαίτερα επισφαλής…