Εμβολιασμοί ανήλικων τέκνων και γονείς

* Του Δημητρίου Νικ. Μαμάκου, Δικηγόρου Παρʼ Αρείω Πάγω, μέλους ΔΣ Χαλκίδας

Από τις αρχές Δεκεμβρίου 2021, όταν ανακοινώθηκε ότι θα επιτραπούν οι εμβολιασμοί των ανηλίκων 5-11 ετών με το εμβόλιο της Pfizer, με προβλημάτισε πολύ ο τρόπος και η διαδικασία που θα γίνονταν αυτοί. Υπενθυμίζω, ότι μετά και τις σημαντικές αλλαγές που επέφερε στο οικογενειακό δίκαιο ο νέος νόμος (Ν.4800/2021), που ήδη ισχύει πλήρως από 16/9/2021, μεταξύ άλλων θεμάτων (όπως π.χ. τόπος διαμονής των τέκνων, εκπαίδευσή τους κ.α), για τα ιατρικά θέματα, όπως άλλωστε είναι και αυτό της ιατρικής πράξης εμβολιασμού των τέκνων κατά του covid-19, συναποφασίζουν οι γονείς («από κοινού και εξίσου» αναφέρεται στα άρθρα του ΑΚ)!

Όταν περί τα μέσα Δεκεμβρίου λοιπόν ξεκίνησε ο εμβολιασμός τους, ήμουν βέβαιος, ότι θα ανακύψουν σοβαρά θέματα ανάμεσα στους γονείς, είτε διάγουν έγγαμο βίο, είτε είναι σε διάσταση, είτε είναι διαζευγμένοι, είτε ο ένας  απ΄τους δύο έχει την επιμέλεια με δικαστική απόφαση.

Μάλιστα δεν είναι απαραίτητο να είναι αρνητές των εμβολίων, μπορεί να είναι οι ίδιοι και οι δύο εμβολιασμένοι, όταν όμως πρόκειται για τα ανήλικα τέκνα τους να διστάζουν να τα εμβολιάσουν. Είναι προφανές, ότι σύμφωνα με τα άρθρα του ΑΚ (βλ. 1519, 1532) ο εμβολιασμός αποτελεί αντικείμενο συναπόφασης, διαφορετικά αν επιχειρήσει ο ένας απ΄τους δύο να εμβολιάσει το τέκνο χωρίς να συναινεί ο άλλος, βαδίζει σε επικίνδυνες ατραπούς, καθώς θα μπορούσαν να τύχουν εφαρμογής διατάξεις περί κακής ή καταχρηστικής άσκησης της γονικής μέριμνας ή της παράβασης των καθηκόντων τους για το λειτούργημα της επιμέλειας.

Ήδη λοιπόν στα ΜΜΕ κυκλοφόρησαν περιπτώσεις αποστολής εξωδίκων μεταξύ γονέων, αιτήσεων ασφαλιστικών μέτρων και διαζυγίων, ακόμη και απειλής υποβολής μηνύσεων, εξαιτίας της διαφωνίας τους για τον εμβολιασμό ή μη των παιδιών τους. Μιλάμε βέβαια πάντα για τον μη υποχρεωτικό κατά του κορονοϊού και όχι για τον υποχρεωτικό με διάταξη νόμου κατά των παιδικών ασθενειών, πριν πάνε τα παιδιά στο σχολείο.

Αξιοσημείωτο είναι, ότι στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που μπορεί ο ένας από τους δυο γονείς από μόνος του να κλείσει ραντεβού εμβολιασμού για το τέκνο του, υπάρχει κουτάκι υποχρεωτικής επιλογής υπεύθυνης δήλωσης, ότι ασκεί την επιμέλεια του τέκνου και έχει τη συναίνεση κάθε τυχόν συνασκούντος την επιμέλεια αυτή! Συνεπώς, αν κάποιος δηλώσει ψευδώς, ότι ο συνασκών συναινεί, προκειμένου να εμβολιάσει κρυφά το τέκνο του από τον άλλο γονιό, υπέχει και ποινικές ευθύνες.

Εξάλλου, στα εμβολιαστικά κέντρα οι ιατροί που έχουν επωμιστεί τους εμβολιασμούς, δεν έχουν καμία αρμοδιότητα ως προς το νομικό αυτό κομμάτι και χαρακτηριστικά απαντάνε «ας τα βρουν οι γονείς στα δικαστήρια, δεν είναι δικό μας πρόβλημα». Τους αρκεί για τον εμβολιασμό να συνοδεύεται το τέκνο από τον ένα γονέα, αφού έχει κλείσει βέβαια το ραντεβού προγενέστερα. Τί θα γινόταν όμως σε μια υποτιθέμενη περίπτωση, που ο έχων αντίρρηση γονιός το μάθαινε (εύκολο,  με το ΑΜΚΑ του τέκνου) και εμφανιζόταν στο εμβολιαστικό κέντρο; κι αν έφερνε την Αστυνομία μαζί για να σταματήσει τον εμβολιασμό, επʼαπειλή συλλήψεων;

Τότε ο εκάστοτε ιατρός, έστω και νόμιμος, θα συνέχιζε να πιστεύει ότι δεν είναι και δικό του το πρόβλημα; Δεν θα σταματούσε ενδεχομένως η όλη διαδικασία και θα ταλαιπωρούνταν οι υπόλοιποι πολίτες που είχαν πάει για εμβολιασμό; Δεν θα  μπορούσε πολύ απλά η επίσημη πολιτεία να έχει δώσει οδηγίες στα εμβολιαστικά κέντρα, ώστε να εμβολιάζονται οι ανήλικοι με τη συνοδεία αυτοπροσώπως και των δύο γονιών, διαφορετικά με τη συνοδεία του ενός που να προσκομίζει την έγγραφη συναίνεση του άλλου;

Κατά την ταπεινή μου προσωπική γνώμη, η Κυβέρνηση ίσως σκοπίμως και σίγουρα «τεχνηέντως» έχει αφήσει αδιευκρίνιστο το ζήτημα, προκειμένου να προλάβει να εμβολιαστούν όσο το δυνατόν περισσότεροι ανήλικοι, μέχρι το θέμα να πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις εκ των πραγμάτων. Αν έχω δίκιο, κάτι τέτοιο το θεωρώ ανέντιμο, ανήθικο και φέρει μεγάλη ευθύνη, καθώς στο άμεσο προσεχές διάστημα θα εξελιχθεί σε μείζον κοινωνικό και πολιτικό θέμα.

Ήδη πολλές τέτοιες υποθέσεις έχουν ξεκινήσει να απασχολούν πολλούς συναδέλφους μου δικηγόρους και σύντομα θα έχουμε και τις πρώτες δικαστικές αποφάσεις από τα Ελληνικά δικαστήρια, επώδυνες σε κάθε περίπτωση για τις ελληνικές οικογένειες (π.χ. ανάθεσης επιμέλειας στον ένα, αφαίρεσης από τον άλλο της γονικής μέριμνας κλπ), με αμφίβολες δικανικές κρίσεις, που θα δικαιώνουν είτε τη μία είτε την άλλη πλευρά, σχετιζόμενες με την υποκειμενική άποψη και νομική ερμηνεία του κάθε δικαστή πάνω σε αυτό το δυσεπίλυτο πρόβλημα της διαφωνίας των γονέων στον εμβολιασμό των ανηλίκων τέκνων τους, οπότε και θα κληθεί να σταθμίσει ποιό είναι το βέλτιστο συμφέρον του τέκνου, πώς θα εφαρμόσει το νόμο και με ποια ερμηνεία και αιτιολογία θα στηρίξει την απόφαση που θα εκδώσει.

Σε κάθε περίπτωση, τα ανωτέρω αποτελούν καλόπιστες προσωπικές μου σκέψεις και νομικές εκτιμήσεις, που νομίζω δίνουν τροφή για προβληματισμό σε όλους μας.