Μου έκανε like, άρα με γουστάρει!

* Του Άκη Θεοφανίδη

Η παγκόσμια επιτυχία του facebook οφείλεται σε ένα πολύ απλό λόγο: Ο καθένας από εμάς θέλει να ακουστεί αυτό που έχει να πει, να αναγνωριστεί και επιπλέον γουστάρει να βλέπει τι κάνουν οι άλλοι, οι "φίλοι" του (τα εισαγωγικά θα εξηγηθούν παρακάτω).

Το δημιούργημα του Zuckenberg στα παρέχει όλα αυτά με ένα μοναδικά απλό τρόπο. Το χτίσιμο κοινότητας "φίλων" γίνεται με ένα απλό request. Η κοινοποίηση όσων έχεις στο μυαλό σου (από το να κράξεις τον Τρύφωνα μέχρι να δηλώσεις ενάντια στον Καντάφι) υλοποιείται με ένα απλό ποστάρισμα. Και μετά απ' όλα αυτά, ήρθε το "like", η ικανότητα να δηλώσεις ότι κάποιο post σου αρέσει.

Το "like", όμως, έχει και άλλη αξία. Αποτελεί ζητούμενο, στόχο για κάθε facebookπληκτο άτομο. Σε πόσους θα αρέσει αυτό που έγραψα; Πόσοι θα επιδοκιμάσουν την καινούργια μου φωτογραφία; Για να το σπάσουμε σε πενηνταράκια: "Δείξε μου το πλήθος των like σου, να σου πω πόσο αξίζεις στο fb".

Ολα αυτά έχουν την πλάκα τους, όσο θεωρούνται (γιατί έτσι είναι) ανώδυνα και φευγαλέα.  Το κακό ξεκινά όταν δούμε τη θέση που έχει πάρει το facebook και οι δυνατότητές του στη ζωή μας.

Ο άνθρωπος έχει αποξενωθεί από τις παρέες του, έχει απογοητευτεί από τις φιλίες και τους έρωτες.  Γενικά, μειώνουμε την προσπάθεια να ζήσουμε αληθινά με τους άλλους (με τα στραβά τους και τα καλά τους) και αυξάνουμε την εξ αποστάσεως επικοινωνία που εικονικά θεωρείται ζωντανή (chat), αλλά εξασφαλίζει την...άνεση της μοναξιάς μας μπροστά στο pc.

Σε αυτόν τον κόσμο τον μικρό, αλλά μέγα (που έλεγε κι ο ποιητής), ο χρήστης αποκτά μια αξία που δύσκολα κερδίζεται στον αληθινό κόσμο: Αναγνωρίζεται. Γράφει και οι "φίλοι" του αναγκαστικά τον "ακούνε". Δηλώνει τι του αρέσει και τι όχι και ξέρει ότι κατ' αυτόν τον τρόπο "φωνάζει" τις εσωτερικές του επιθυμίες σαν να λέει "ε, είμαι κι εγώ εδώ". Εξ ου και όσοι κάνουν μαζικά add ή ψάχνουν να βρουν γκόμενα ή καίγονται να νιώσουν σημαντικοί μέσα από τα δεκάδες accept των άλλων.

Για να επανέλθουμε στο like, έχει αναγορευτεί ως το νέας κοπής φλερτ ρίχνοντας σκόνη σε...παρωχημένες μεθόδους "μου χαρίζεις το ονοματάκι σου;" (δεκαετία '80), "συγγνώμη που ενοχλώ, με λένε Κώστα", (90's) και "να σε κεράσω ένα ποτό;" (δεκαετία '00).

Τα αγόρια, αλλά και οι άντρες, συνοδεύουν τα like κι από ένα comment του τύπου "είσαι κουκλάρα", "φοβερά μάτια" (άσχετα αν κοιτούν το στήθος) και επιδίδονται στο πιο ασφαλές φλερτ της ζωής τους γνωρίζοντας ότι αν η κοπέλα απαντήσει "ευχαριστώ", ήρθε η ιντερνετική χυλόπιτα, αλλά κανείς δεν μπορεί να τον πει "πέσουλα". Αν συνεχίσουν στο chat, μάλλον καλά πάει το πράγμα...

Τα κορίτσια από την άλλη, διαγ(κ)ωνίζονται για το ποια θα ποστάρει την ωραιότερη φωτό, κουτσομπολεύουν ποιον δέχτηκαν για φίλο και ποιον απέρριψαν, ενώ επισφραγίζουν το τέλος μια σχέσης πατώντας delete στις φωτογραφίες που την αποθέωναν.

Εκτός από καμάκι, το like δίνει την ψευδαίσθηση της υποστήριξης σοβαρών ζητημάτων. Συμμετέχεις, ας πούμε, στο group "Μπορούμε να γίνουμε 8 δισεκατομμύρια φιλοζωοι;" και παίρνεις την ικανοποίηση ότι μόλις απέδειξες την αγάπη σου για τα ζώα. Κάπου εδώ το νόημα των λέξεων πάει περίπατο. Εγινες φιλόζωος από τη συμμετοχή σου σε ένα βλακογκρουπ στο facebook; Οχι βέβαια. Τότε γιατί μέσα σου, νιώθεις τόσο όμορφα όταν το κάνεις;

Η τεράστια σημασία που δίνουμε στο facebook φαίνεται και από το χρόνο που αναλώνουμε στις σελίδες του. Κι εμένα μ' αρέσει να χαζολογώ, αλλά νομίζω πως "η αλήθεια βρίσκεται εκεί έξω" ανάμεσα στις ψυχές των ανθρώπων, κάποιες εκ των οποίων είναι άξιες πολλών like και σου προσφέρουν συναισθήματα που ούτε μοιράζονται ούτε ποστάρονται...