Η οικία του Μιαούλη στα Φύλλα: Μια ενδιαφέρουσα αναδρομή σκαλίζοντας την τοπική ιστορία μας

* Γράφει ο Κώστας Κεμίδης, δικηγόρος-συγγραφέας

Ι) Κατά καιρούς διαβάζομεν στην «Γνώμη», αλλά και παλιότερα σε άλλες τοπικές εφημερίδες, διάφορα σχόλια, ρεπορτάζ, με αντίστοιχες φωτογραφίες που απεικόνιζαν και απεικονίζουν την πρόσοψη, καθώς και την στέγη με κεραμίδια, της πλινθόκτιστης, χαμώγειας και παλιάς οικίας του Μεγάλου Ήρωα και Αρχηγού του Ελληνικού στόλου, κατά την Επανάσταση του 1821, Ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη. Μάλιστα την εν λόγω οικία περιγράφουν και στα βιβλία τους, όλοι οι ιστοριογράφοι της Φυλλαριώτικης παράδοσης, σαν το όνομα του Βώκου-Μιαούλη άρχισε να γίνεται γνωστό προς τα τέλη του 17ου αιώνα.

ΙΙ) Παλιότερα, η ανωτέρω οικία είχε μεγαλύτερο οικοπεδικό χώρο, όπως και διάφορα άλλα κτίσματα, όταν κατέβηκαν οι Βωκέοι, εγκαταλείποντας τις παλιές τους κατοικίες, από την ορεινή και απόκρημνη Σέττα, για να εγκατασταθούν στα Φύλλα.

Στο χωριό αυτό, με τα εύφορα εδάφη του Ληλάντιου πεδίου γενικότερα, μπορούσαν να ασχοληθούν με την γεωργία, την αμπελουργία και την δενδροκομία, ώστε να μπορούν να ζουν καλύτερα τις μεγάλες φαμίλιες τους.

Όμως, τόσον ο πατέρας του Μιαούλη Δημήτριος, όσον και ο γιος του Ανδρέας, είχαν από μικρή ηλικία ασχοληθεί με την ναυτική τέχνη και γενικότερα την ναυσιπλοΐα, ναυπηγούντες αρχικά μικρά σκάφη και αργότερα μεγαλύτερα, κάνοντας εμπόριο μεταφοράς εμπορευμάτων και τροφίμων, στην Μεσόγειο κυρίως, αλλά και σε άλλες ανοιχτές θάλασσες.

Αλλά και οι δυο τους, σκληροτράχηλοι και τολμηροί Ορεσίβιοι Αρβανίτες που ήσαν, φαινομενικά ήσαν ναυτικοί, στην πραγματικότητα όμως ήσαν κουρσάροι, θαλασσοπειρατές, αποκερδαίνοντας από την παράνομη, επικίνδυνη και πειρατική θαλάσσια δραστηριότητά τους, πολλά έσοδα και μεγάλα κέρδη.

III) Το όνομα του Βώκου-Μιαούλη, αρχίζει να γίνεται γενικότερο πια, όταν σε ηλικία 17 ετών, το 1786, για λόγους οικογενειακής τιμής σκοτώνει τον χασναντάραγα Μπέη, κάτω από το κιόσκι του σαραγιού του, στον οποίον ο πατέρας του Αγάς της Χαλκίδας, είχε δωρίσει μεγάλο κτήμα στο Ληλάντιο, όπου υπήρχε και το σαράι του.

Το τουρκόπουλο, είχε προσλάβει στο τσιφλίκι του πολλές γυναίκες της περιοχής των Φύλλων, μεταξύ των οποίων και την όμορφη και νεώτερη αδελφή του πατέρα του Μιαούλη την Τσαλπαρίνα, την οποία εβίασε, με αποτέλεσμα να τον σκοτώσει ο Μιαούλης.

Μετά τη δολοφονία του Χασναντάραγα Μπέη, όλη η οικογένεια Βώκου, μετακόμισε στην Ύδρα, με τη γνωστή πια εξέλιξη του Μιαούλη, σαν Ναυάρχου των Υδραίων και την ανάληψη της αρχηγίας του Εθνικού μας Στόλου, στην Επανάσταση του 1821 κατά των Τούρκων.

Ακόμη, αξίζει να αναφερθεί εδώ, ότι και το 1930 που γιορτάστηκε η 100ετηρίδα της απελευθέρωσης μας στα Φύλλα, με τον πλέον επίσημο τρόπο, και τότε, φαίνεται ότι είχεν αρχίσει να καταρρέει η οικία, όπως χαρακτηριστικά γράφει στην εφημερίδα του, ο τότε εκδότης-Διευθυντής της Εύβοιας που κάλυψε το χρονικό της γιορτής και αναφέρεται στην προστασίαν της ιστορικής, αυτής οικίας του Μιαούλη, Θρασύβουλος Παπαστρατής, Βουλευτής στην Βουλή, με την Κυβέρνηση του Εθνάρχου Ελευθερίου Βενιζέλου.

IV) Η χαμώγεια οικία, παρέμενεν έτσι όπως ήταν μέχρι το έτος 2019, όταν απεφάσισεν ο Δήμος Χαλκιδέων να την ανακατασκευάσει, αφού είχεν, σχεδόν καταρρεύσει, με μεγάλα ανοίγματα (χαλάσματα) στην πρόσοψή της και γκρεμισμένη, σχεδόν ολόκληρη την αριστερή πλευρά της πρόσοψής της. Ακόμη, χαλάσματα υπήρχαν στην δεξιά της όψη, γκρεμισμένα -σάπια- κεραμίδια και ανοίγματα στην στέγη της.

Ουσιαστικά η οικία ούτε για στάβλος έμοιαζε, από την εγκατάλειψή της, δυστυχώς, από όλους τους αρμόδιους φορείς (Κοινότητα, Δασικός Συνεταιρισμός, Πολιτιστικός Σύλλογος, Αρχαιολογία και Κράτος, γενικά). Κατάλληλη μόνο για περιστέρια και ποντίκια.

Η κατάστασή της, ολοένα και χειροτέρευε, όταν το καλοκαίρι του 2018, ο τηλεοπτικός σταθμός STAR Κεντρικής Ελλάδας, μου ζήτησε να δώσω μία συνέντευξη, μπροστά από την οικία του Μιαούλη, στις 20 Ιουλίου 2018, (την ημέρα που κάηκε το Μάτι και μαζί του κάηκαν 102 συνάνθρωποί μας). Γνώριζε καλά η εδώ ανταποκρίτριά του Ιωάννα Καραγιάννη ότι έχω ασχοληθεί με τον Ήρωα Ανδρ. Μιαούλη, στην οποίαν είχα δώσει ένα φωτοαντίγραφο του βιβλίου μου για τον Μιαούλη. Στάθηκα μπροστά από την οικίαν, επί 1 ώρα, παίρνοντάς μου συνέντευξη με 2 δημοσιογράφους του STAR.

Τότε, δυστυχώς, πολλοί άγνωστοι, αλλά και γνωστοί μου, σαν είδαν την συνέντευξη και τις εικόνες από την οικίαν με πήραν στο τηλέφωνο και με πίκρα και αγανάκτηση, μου ανέφεραν για την εγκληματική εγκατάλειψη μιας τόσο μεγάλης και ιστορικής αξίας οικία, που έπρεπε να είχε κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο, πολλά χρόνια, πριν φθάσει στην κατάρρευσή της. Μάλιστα, ένας εξ αυτών, ήταν και ο προηγούμενος Δήμαρχος Χαλκίδας Χρ. Παγώνης, που μου είπε ότι το έργο της αποκατάστασης ή αντικατάστασης της οικίας του Μιαούλη, εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο, όπως και η ανάδειξη του εργολάβου και σύντομα θα αρχίσουν οι εργασίες.

V) Κύριε Διευθυντά, πρόσεξα στην εφημερίδα σας, ακόμη και τις φωτογραφίες, αλλά και τις δηλώσεις 2 κατοίκων των Φύλλων του πρώην Κοινοτάρχη Γ. Καλαβρή, και του νυν Κοινοτάρχη Αν. Τουλούμη. Ο Καλαβρής, μάλιστα, δυσφορώντας για την σημερινή εικόνα της οικίας, μετά την εκ νέου κατάστασή της τονίζει: «Δεν είναι αυτή η οικία του Μιαούλη…».

Όμως, τόσα χρόνια εγκαταλελειμμένη η οικία και καταρρέουσα χρόνο με το χρόνο γιατί δεν επιμελείτο και σαν απλός πολίτης των Φύλλων και σαν παλιός Κοινοτάρχης, ώστε να προληφθεί το κακόν και η κατάρρευσή της;

Σωστή και η άποψη του σημερινού Κοινοτάρχη Τουλούμη για να γίνει μουσείο και να το επισκέπτεται ο κόσμος (με φωτογραφίες και άλλα ιστορικά αντικείμενα μέσα), ώστε να διαιωνίζεται η μνήμη και η αξία της προσφοράς του ένδοξου ναυάρχου του '21 Ανδρέα Μιαούλη για την απελευθέρωση μας από την μαύρη σκλαβιά του Τούρκου βάρβαρου κατακτητή.

Τέλος, ας μας πει κάποιος ανευθυνοϋπεύθυνος των υποχρέων, που βρίσκεται η τοποθετημένη στις 23 Ιουλίου 1930 αναμνηστική πλακέτα εκ μαρμάρου, που ετοποθέτησεν ο τότε (1930) Αρχηγός του Γ.Ε.Ν. Ναύαρχος Γ. Πανάς, παρουσία πλήθους κόσμου, με την μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού να παιανίζει τον Εθνικό μας Ύμνο και το Άγημα του Ναυτικού να παρουσιάζει τα όπλα.

Η πλακέτα αυτή έγραφεν «Ενταύθα εγεννήθη το 1769, ο θαλασσομάχος Ναύαρχος του 1821 Ανδρέας Μιαούλης».