Η σύγκρουση ηθικού και νομικού καθήκοντος στους ιερείς που τελούν την Θεία Κοινωνία

* Του δικηγόρου Ακη Κουρούπη

Οι απαγορεύσεις που νομοθέτησε η πολιτεία το τελευταίο διάστημα με σκοπό την προστασία της δημόσιας υγείας δημιούργησαν έντονα ηθικά διλήμματα σε αρκετούς συμπολίτες μας και προπάντων σε ιερωμένους που υποχρεώθηκαν για πρώτη φορά να περιορίσουν ή και να διακόψουν την τέλεση της Θείας Λειτουργίας στους Ναούς ενώπιον πιστών, αλλά και της Θείας Ευχαριστίας, της Θείας Κοινωνίας κλπ.

Ως προς την Θεία Κοινωνία, η ΔΙΣ διατυπώνει παγίως τη θέση ότι δεν μπορεί να γίνει αιτία μετάδοσης οποιασδήποτε ασθένειας παρά το γεγονός ότι τελικώς πείσθηκε να εφαρμόσει τις νομικές απαγορεύσεις της πολιτείας.

Εντούτοις από έγκυρες πληροφορίες δημοσιογραφικών ιστοσελίδων, εφημερίδων και τηλεοπτικών ειδήσεων αποκαλύφθηκε ότι κάποιοι κληρικοί προσπάθησαν να παραβιάσουν αυτά τα μέτρα προσφέροντας σε πιστούς την Θεία Κοινωνία και με το ισχυρό επιχείρημα του συνειδησιακού διλήμματος στο οποίο βρέθηκαν.

Οι ενέργειες αυτές είναι σαφώς αξιόποινες και γι’αυτό σχηματίσθηκαν σε βάρος τους ποινικές δικογραφίες.

Το επιχείρημα όμως που προβάλλουν αξίζει προσοχής και μπορεί να οδηγήσει σε τελική τους αθώωση.

«Άλλως δύνασθαι πράττειν» ονομάζει η ποινική θεωρία τη δυνατότητα του δράστη να αποφύγει την άδικη πράξη και να επιλέξει το ορθό, αυτό που επιτάσσει ο νόμος και το οποίο ο δράστης γνωρίζει.

Όταν όμως ισχυρά ηθικά διλήμματα που απορρέουν από τα βάθη της συνείδησης και των ηθικών αρχών (θρησκευτικών, φιλοσοφικών κλπ.) του δράστη συγκρούονται με το νομικό του καθήκον φέρνοντάς τον σε ψυχική ταραχή και απόγνωση ως προς την επιλογή του νομικού του καθήκοντος προς το οποίο άμεσα συγκρούεται η συνείδησή του και τον διαταράσσει-συγκλονίζει ψυχικά μη αφήνοντας του περιθώριο για άλλη επιλογή και μη επιτρέποντάς του να συμμορφωθεί προς τα παραγγέλματα του νόμου, αφού αν συμμορφωθεί θα αισθάνεται βαρύτατα υπεύθυνος για το ηθικό του καθήκον που θυσίασε, τότε η παραβίαση των νομικών απαγορεύσεων μπορεί να λειτουργήσει ως λόγος άρσης του καταλογισμού του δράστη που οδηγεί στην αθώωσή του, παρά τη δυσκολία που εμπεριέχει ένας τέτοιος υπερασπιστικός ισχυρισμός. Πάντως δεν αποκλείεται. Ας ξαναθυμηθούμε την «Αντιγόνη» της υπέροχης τραγωδίας του Σοφοκλή.

Τέλος, ο γράφων επιχειρεί μία καθαρά νομική προσέγγιση του θέματος από πλευράς ισχυρισμών ποινικού δικαίου και σε καμία περίπτωση δεν υπονοεί ότι συμφωνεί με τέτοιες ενέργειες κληρικών.